Νευρομάντης

Νευρομάντης - Ουίλιαμ Γκίμπσον

Τελείωσα το βιβλίο πριν από πέντε περίπου ώρες και ακόμα το σκέφτομαι. Για μένα, όταν συμβαίνει αυτό σημαίνει πως ήταν ένα καλό βιβλίο. Το συγκεκριμένο βιβλίο όμως ήταν ιδιαίτερο και θα είναι αρκετά δύσκολο μια ωραία περιγραφή.

Κατ'αρχάς πρέπει να σημειωθεί ότι βιβλίο γράφτηκε το 1984 και εκπροσωπεί το ρεύμα "κυβερνοπάνκ" ("cyberpunk") το οποίο δεν είχα ακούσει ποτέ μέχρι που διάβασα το οπισθόφυλλο του βιβλίου. 

Για να μπορούμε να συνεννοηθούμε, τι αντιπροσωπεύει εν ολίγοις το cyberpank:

Αρχικά αποτελέσε αποκλειστικά λογοτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε τις δεκαετίες 1970-1980, είναι συνεχεία του Νέου Κύματος, και αναπτύχθηκε κυρίως στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Στην πραγματικότητα είναι κυρίως παρακλάδι της επιστημονικής φαντασίας, με έμφαση στη χρήση υπολογιστών και στην ανάπτυξη του διαδικτύου και με έντονη την επιρροή της επαναστατικής πανκ υποκολτούρας. Ή τουλάχιστον αυτό κατάλαβα εγώ. Το 1980, το μυθιστόρημα του Μπρους Μπέθκε με τίτλο Κυβερνοπάνκ έδωσε το όνομα του σε ολόκληρο το λογοτεχνικό ρεύμα που περιγράφει μέσα από τα μάτια των εκπροσώπων του (Ουίλιαμ Γκίμπσον, Τομ Μάντοξ, Τζον Σίρλεϊ κλπ) τον κόσμο του τεχνολογικά προηγμένου (και κατεστραμμένου) μέλλοντος, όπως αυτοί τον οραματίζονται: Έναν κόσμο που κυριαρχεί η ρύπανση, οι κυβερνητικές δυνάμεις είναι καθεστωτικές και οι κεντρικοί ήρωες περιθωριοποιημένοι, αντικαθεστωτικοί, εγκληματίες που δρουν ενάντια στην κυβέρνηση χρησιμοποιώντας όλα τα τεχνολογικά μέσα που έχουν στα χέρια τους: γενετικές τροποποιήσεις, ναρκωτικά, τεχνητή νοημοσύνη κλπ κλπ. Αργότερα, το κυβερνοπάνκ ξεπέρασε τα σύνορα της λογοτεχνίας και μπήκε στη μεγάλη οθόνη (Bladerunner, The Matrix). Μάθημα περί κυβερνοπάνκ τέλος.

Νομίζω πως μέσα από την περιγραφή του ρεύματος τα έχω πει όλα. Ο Νευρομάντης, βραβευμένος με 3 βραβεία επιστημονικής φαντασίας, είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του κυβερνοπάνκ και αποτελεί το πρώτο βιβλίο τις τριλογίας Strawl.

Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Case, είναι ένας ναρκομανής πρώην κλέφτης πληροφοριών του κυβερνοχώρου (ο όρος hacker δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα τη χρονολογία που γράφτηκε το μυθιστόρημα) ο οποίος ζει στο περιθώριο μετά από καταστροφή του νευρικού του συστήματος, μέσω του οποίου συνδεόταν στον κυβερνοχώρο (λογοτεχνική παρένθεση: ο όρος "κυβερνοχώρος" δεν υπάρχει στην αρχική έκδοση του βιβλίου, αλλά αναφέρεται ως "ηλεκτροσύμπαν"). Εκεί συναντάει τη Molly, μία εκπαιδευμένη και τεχνολογικά "αναβαθμισμένη" επαγγελματία δολοφόνο, η οποία τον στρατολογεί στην υπηρεσία του μυστηριώδους Armitage με την υπόσχεση να επαναφέρουν το νευρικό του σύστημα. Ο Armitage θα τον οδηγήσει σε μια διαστημική αποικία, όπου καθοδηγούμενος από μία υψηλής τεχνολογίας Τεχνητή Νοημοσύνη με το όνομα Wintermute θα πρέπει να συνδεθεί στη μήτρα (Matrix στο αγγλικό κείμενο - και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε) η οποία είναι ο κυβερνοχώρος όπως μπορούν μόνο οι χειριστές κονσόλας να το δουν και να εισβάλλει σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο λογισμικό. Ξέρω πως όλα αυτά δε λένε και πολλά για την πλοκή, αλλά αν γράψω παραπάνω θα γεμίσω τον τόπο spoilers.

Θα πω κάτι άλλο όμως: 

Ο χρόνος δε φέρθηκε και πολύ όμορφα σε αυτό το βιβλίο. Μιλάμε για τον τεχνολογικό κόσμο (και υπόκοσμο) μέσα από το μάτια του Gibson. Τα τεχνητά προσθετικά μέλη είναι πλέον πραγματικότητα, τα ναρκωτικά διακινούνται με υποδόρια εμφυτεύματα, η σύνδεση σε έναν παγκόσμιο ιστό γίνεται μέσω σύνδεσης του νευρικού συστήματος των "χειριστών" με ειδικές κονσόλες, οι παγκόσμιες πληροφορίες αποθηκεύονται στον κυβερνοχώρο,  η τεχνητή νοημοσύνη έχει αναπτυχθεί, η "συνείδηση" των νεκρών μπορεί να αποθηκευθεί σε δίσκους ROM. 

ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΤΟ 1984. 

Αν μπορέσεις να αντιληφθείς ότι αυτό το βιβλίο γράφτηκε την εποχή που το world wide web δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί, αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος της ιδέας. Ο Gibson περιγράφει δύο παράλληλους κόσμους, το φυσικό κόσμο και τον κυβερνοχώρο με εξαιρετικό τρόπο και οπτικοποιεί 100% το όραμά του. Οι χαρακτήρες είναι όλοι αντιήρωες, περιθωριακοί, δυσλειτουργικοί ο καθένας με το δικό του τρόπο. Η πλοκή γρήγορη, ενδιαφέρουσα με κορύφωση της έντασης. Ωστόσο είναι δύσκολο βιβλίο ακόμη και σήμερα και κατά σημεία κατά τη γνώμη μου γίνεται χαώδες, δημιουργώντας αρκετή δυσκολία στο να ακολουθήσεις την πλοκή. Συνολικά βέβαια ήταν μια καλή ιστορία, ωραία ιδέα, ευχάριστο στην ανάγνωση.

Και για να τεκμηριώσω αυτό που είπα και νωρίτερα: 40 χρόνια αργότερα, όταν έχουμε δει το Matrix, όταν το world wide web είναι καθημερινότητα και η τεχνητή νοημοσύνη τόσο εξελιγμένη, τα προσθετικά μέλη και η νευροχειρουργική ανήκουν στην πραγματικότητά μας, οι τελικές εντυπώσεις μάλλον δεν είναι αυτές που άφησε όταν βγήκε πρώτη φορά στην κυκλοφορία.